Przeradowski Paweł h. Półkozic (zm. ok. 1729 r.), starosta różański i makowski, poseł na sejmy. Pochodził z mazowieckiej rodziny, której gniazdem było Przeradowo w ziemi różańskiej. Był synem Adama, podczaszego różańskiego.
Dn. 17 III 1688 P. wybrany został na marszałka sejmiku relacyjnego różańskiego po zerwanym sejmie grodzieńskim oraz na deputata do sądów skarbowych, które miały sądzić zalegających z podatkami. Funkcję marszałka pełnił też na sejmiku z limity 1 VII 1688, przeniesionym na 26 VIII. Był marszałkiem sejmiku różańskiego (16 V 1689), na którym szlachta różańska poleciła mu interweniować u bpa płockiego w sprawie układania taryf podatkowych oraz wybrała go na deputata do dystrybucji soli. Marszałkował także sejmikowi różańskiemu z limity 30 VII 1689. Dn. 20 III 1692, już wówczas podczaszy ziemi różańskiej, marszałkował sejmikowi nurskiemu. Został wybrany do sądów fiskalnych. Obowiązki marszałka pełnił także na limitowanym sejmiku 28 IV t. r. Dn. 15 IV 1697, P., już jako pisarz ziemski i grodzki różański wybrany został przez sejmik różański na posła na sejm elekcyjny. Na popisie pod Lipą 13 V 1697 polecono m. in. P-emu spisanie instrukcji. Zdaniem Oswalda Pietruskiego podczas elekcji głosował z ziemią nurską na Augusta II. Posłem z ziemi różańskiej został ponownie 21 V 1699. Na sejmie nalegał na szybki wybór marszałka i żądał ewakuacji obcych wojsk. Sejm wyznaczył go do komisji w sprawie granic między woj. mazowieckim i podlaskim a pruskimi. Po sejmie posłowie zdawali relację na sejmiku z limity (2 X t. r.), który przyznał im rekompensatę w postaci czopowego z Różana i Makowa za okres 6 lat. Sejmik w Różanie 18 IV 1701, na którym wybrano P-ego na posła na sejm, polecił mu m. in. starania o ewakuację wojsk i szukanie rozwiązania w sporze Sapiehów jeszcze przed sejmem. W sprawie rozpoczęcia wojny miał być zgodny z całą izbą poselską. Sejmik generalny woj. mazowieckiego 6 VI 1701 polecił P-emu dopilnować ukarania zabójcy Wiktora Szydłowskiego, cześnika ciechanowskiego, z którym był skoligacony. Wydarzyło się to na sejmiku, więc szlachta żądała by podobne przestępstwa karać śmiercią i konfiskatą dóbr. Ponownie posłował z Różany na Sejm Walny Warszawski 1701–2 r. Domagając się spełnienia swoich żądań (m. in. odsunięcia królewskich doradców-cudzoziemców i oddania laski marszałka kor. Kazimierzowi Bielińskiemu), przez kilka dni tamował działalność sejmu, nie pozwalając na wybór marszałka, potem ani na sesje prowincjonalne, ani na pisanie instrukcji do króla szwedzkiego. Taka postawa spowodowała, że zarzucono mu i innym posłom mazowieckim, iż «nie chcą sejmu i Szwedowi favent». W końcu ustąpił, ale wkrótce ponownie żądał rozdania wakansów i rekomendował Bielińskiego.
Na sejmiku 1702 r. (16 X) szlachta różańska zdecydowała się przystąpić do konfederacji sandomierskiej i wybrała na posła na sejmik generalny w Warszawie m. in. P-ego. Posłowie mieli się stosować do wszystkich punktów konfederacji. Na sejmiku 16 XI 1702 z limity złożyli relację z sejmiku generalnego. Potem polecono im poinformować się w innych ziemiach, czy pozwolić na obieranie komisarzy do traktatu z królem szwedzkim, do tego czasu sejmik limitowano. Ponownie posłował z Różany na sejm lubelski 1703 r. Wyznaczony został przez ten sejm na deputata do boku królewskiego. Relację ze swojej działalności zdawał na sejmiku 1 X t. r. już jako star. różański; wspólnie m. in. z synem Wojciechem, star. makowskim, wyznaczony został na posła «do deputatów na rady wszelkie tak z sejmu lubelskiego, jak i z prześw. konfederacji sandomierskiej» w r. 1710. Sejmik ten prosił jednocześnie o zwolnienie star. różańskiego od wszelkich ciężarów ze względu na zniszczenia. Następny sejmik postanowił dać P-emu rekompensatę za straty poniesione w wyniku działalności kpt. Zwienieckiego domagającego się hiberny ze starostwa. Sejmik generalny przedsejmowy z 1712 r. (11 IV) rekomendował P-ego do łaski królewskiej. Na sejmie 1712/13 r. P. sprzeciwiał się propozycji Stanisława Denhoffa zmierzającej do przedłużenia sejmu. Sejmik generalny komisarski wybrał go do komisji hibernowej (12 IX 1714). Na sejmiku 22 VIII 1718 po raz kolejny obrano go posłem z ziemi różańskiej. Na sejmie domagał się koekwacji podatków, aprobacji postanowień rady warszawskiej, uregulowania sprawy komendy hetmańskiej oraz ulg dla swej ziemi. Nie godził się na limitę sejmu i żądał jego zakończenia. Posłował także na sejm 1719/20 r., na którym żądał korektury trybunału i opłacania deputatów. Nie godził się na odsunięcie nieszlachty od stawania w sprawach. Domagał się załatwienia sprawy hetmanów na sejmie. Proponował dodać Jakubowi H. Flemmingowi polskich podwładnych, w razie gdyby nie udało się go usunąć. Na sejmie, który rozpoczął się 30 IX 1720, był też aktywny, mimo protestu kolegi z jego ziemi, który zarzucał mu, że wybrany został «stante protestatione». W czasie obrad nawoływał do zaprzestania sporów o komendę i przystąpienia do wyboru marszałka. Uważał, że hetmani powinni sami rozstrzygnąć sprawę, jeśli uzna się ją za prywatną. Jeśli nie, to jego zdaniem, jako materię stanu należy rozstrzygnąć ją po wyborze marszałka. Z sejmiku generalnego mazowieckiego 4 IX 1723 wybrany został na posła do króla, a 21 VII 1724 z sejmiku różańskiego na posła na sejm. Na sejmie zabierał głos w sprawie toruńskiej, uważając, że zakończyć ją powinien kanclerz. Żądał zakończenia sporu o komendę i łączenia się z senatem. Sprawę ordynacji ostrogskiej uznawał za należącą do całej Rzpltej. Na sejmie z limity 1726 r. domagał się rozpoczęcia obrad od egzekucji dekretu toruńskiego, skoro na nim zakończono obrady sejmu 1724 r. Żądał zakończenia sprawy Kurlandii, odwołania Maurycego Saskiego i dokładniejszej relacji o poselstwie P. R. Lagnasco do Rzymu. W konstytucjach jego podpis znajduje się pod «komisją z dworem berlińskim». Z działalności w czasie sejmu zdawał relację na sejmiku 4 II 1727.
P. oprócz star. różańskiego, które miał od ok. 1710 r., przejściowo miał też star. makowskie, które prawdopodobnie wkrótce scedował synowi Wojciechowi – sam zachowując wszakże tytuł star. makowskiego. Zmarł przed czerwcem 1729.
Z małżeństwa z Ewą z Szydłowskich P. miał synów: Antoniego, miecznika różańskiego, Macieja i Wojciecha-Kazimierza (zob.), nazywanego też prawdopodobnie Albertem.
Niesiecki, VII 538; Uruski, XV 17; Elektorów poczet, s. 290; – Gierowski J. A., Między saskim absolutyzmem a złotą wolnością, Wr. 1953; s. 154; tenże, Sejmik generalny województwa mazowieckiego, Wr. 1948 s. 197; – Pamiętniki Krzysztofa Zawiszy wojewody mińskiego (1666–1721), Wyd. J. Bartoszewicz, W. 1862 s. 407; Smolarek P., Diariusz sejmu walnego warszawskiego 1701–1702, W. 1962 s. 269–73, 276, 277, 288, 353; Teki Podoskiego, II 109, III 8, 91, 92, IV 17, 121, 155, 175, 184, VI 94; Vol. leg., VI 70, 102, 400, 416; – AGAD: Sigillata t. 18 s. 49, t. 19 s. 113, 133, t. 20 s. 136, 255; Arch. Państw. w Kr., Oddz. na Wawelu: Archiwum Sanguszków, rkp. 296 s. 1249, 1287, 1332, 1335, 1379, 1395; B. Czart.: rkp. 206 IV s. 332, 343, 349, 768, 1005, 1006, rkp. 522 IV s. 214, 215, 259, 322, 493, 494, 513, rkp. 553 IV s. 91, 110, 144, 150, rkp. 565 IV s. 173, 218, 292, 316; B. Jag.: rkp. 3738, s. 97, 396, 397; B. PAN w Kr.: rkp. 294 k. 43, 93, rkp. 944 k. 181, 194, rkp. 955 k. 107, rkp. 1102 k. 30, Teki Pawińskiego rkp. 8334 k. 262, 263, 272, 280, 293, kp. 8335 k. 99, 100–102, rkp. 8337 ( Lauda sejmików ziemi różańskiej) k. 297–299, 306–309, 344, 347, 353, 360, 362, 364, 365, 368, 376, 377, 396, 399, 406, 414, 426, 428, 443, 456, 459, 465, 471, 473, 478.
Henryk Palkij